اتفاقی که تنها به معنای خداحافظی با سه مدل نبود، بلکه نمادی از آغاز راهبرد جدید بر بستر الکتریکی‌سازی و نوسازی ساختار محصول ب‌ام‌و در عصر نئو کلاس تلقی می‌شود. این تصمیم، زوایای گوناگونی دارد: از پشت پرده آمار فروش و دگرگونی ترجیحات مصرف‌کننده گرفته تا رقابت پیچیده برندهای لوکس آلمانی و افق‌ تازه بازار خودروهای پریمیوم و اسپرت. این گزارش کوشیده است با نگاهی چندجانبه، چرایی توقف تولید، جایگاه تاریخی و آینده‌ جانشینان محتمل هر سه مدل را بررسی و بازخوردهای بازار و مصرف‌کنندگان را نیز در این معادله تحلیل کند.

شواهد آماری و الزامات استراتژیک

در بیانیه رسمی ب‌ام‌و و طبق تصریح سخنگوی شرکت، دلیل اصلی حذف سه مدل X4، سری ۸ و Z4 از خط تولید، تغییر ساختاری در آمار فروش این خودروهاست. درحالی ‌که ب‌ام‌و طی هشت ماه نخست سال ۲۰۲۵ بیش از ۱۶۰ هزار دستگاه خودرو تنها در بازار آلمان فروخته است، سهم X4 به یک‌هزار و 916 دستگاه، سری ۸ به ۶۵۹ دستگاه و Z4 به ۲ هزار و 613 دستگاه تقلیل یافته بود؛ ارقامی که حتی با در نظر گرفتن ماهیت پریمیوم این مدل‌ها، در قیاس با برادران پرتیراژشان در سبد محصولات ب‌ام‌و، ناچیز تلقی می‌شود. اما این تنها یک متغیر است. ب‌ام‌و هم‌زمان با رقبایی چون مرسدس‌بنز و آئودی، به سوی راهبرد نئو کلاس گام برمی‌دارد. این رویکرد، شامل گذار تدریجی از پیشرانه‌های درون‌سوز به الکتریکی، ساده‌سازی پلت‌فرم و تمرکز بر خودروهای با ظرفیت فروش بالا می‌شود. ب‌ام‌و اعلام کرده تا سال ۲۰۲۷ دست‌کم ۴۰ مدل جدید یا بهبودیافته را تحت پلت‌فرم جدید معرفی خواهد کرد و حذف مدل‌های کم‌تیراژ قدیم، بخشی از این خانه‌تکانی بزرگ محسوب می‌شود.

تاثیر همپوشانی مدل‌های جدید و تغییر ذائقه مشتریان

سیاست‌های توسعه‌ای ب‌ام‌و همچنین از بازارسنجی جغرافیایی و سگمنت‌های نوظهوری چون شاسی‌بلندهای کوپه و کراس‌اوورهای جمع‌وجور متاثر است. برای مثال X4 با رشد ابعاد و امکانات X2 و همچنین حضور موفق X3 در بازار، جایگاه منحصربه‌فرد خود را از دست داد. مدیران ب‌ام‌و به‌وضوح اعلام کرده‌اند که فاصله حداقلی میان X2 و X4 در نسل جدید و همچنین رشد ابعاد X2 سبب شد ادامه سرمایه‌گذاری بر X4 غیرضروری باشد؛ چراکه X2 اکنون تقریبا خروجی مشابه از نظر امکانات، ابعاد و حتی قیمت را ارائه می‌کند. در مورد بخش کوپه‌های بزرگ، سری ۸ هرگز نتوانست نسبت به مدل‌های سدان و SUV موفقیت تجاری به‌دست آورد و بخش مهمی از تقاضا به‌سمت سری ۴ و سری ۲ متمایل شد.

درمورد Z4 نیز باید به ضعف مزمن بازار جهانی رودسترها اشاره کرد که اغلب خودروسازان بزرگ را به‌خروج از این سگمنت واداشته است. حتی شرکای تویوتا در پروژه توسعه Z4/Supra نیز تمرکز اصلی را بر نسخه کوپه گذاشته‌اند و ب‌ام‌و در دور تازه راهبرد محصول خود، علاقه‌ای به‌توسعه رودستر جدید نشان نداده است.

قربانی تحول در سگمنت کراس‌اوورهای کوپه

ب‌ام‌و با معرفی X6 در سال ۲۰۰۸ اساسا کلاس جدیدی موسوم به SUV کوپه ابداع کرد؛ ایده‌ای که در صنعت با پیروی سایر خودروسازان اروپایی مواجه شد. در پی موفقیت جهانی X6 و پیشرفت در سگمنت شاسی‌بلندهای جمع‌وجور، ب‌ام‌و تصمیم گرفت محصولی با نام X4 تولید کند که ابعاد کوچک‌تری نسبت به X6 داشته باشد؛ اما همان زبان طراحی کوپه، کناره‌های عضلانی و شیب سقف شاخص را به‌نمایش بگذارد.

X4 در سال ۲۰۱۴ معرفی شد و به‌سرعت با بازار جوانان ثروتمند و شهرنشین همسو شد. پیشرانه 4 سیلندر پرقدرت، امکانات رفاهی مدرن، سیستم تعلیق اسپرت و ترکیب هندلینگ ب‌ام‌و با ظاهر اسپرت، این مدل را ظرف مدت کوتاهی به یکی از پرطرفدارترین مدل‌های وارداتی در بازار ایران و دیگر بازارها بدل ساخت. نسل دوم X4 با بهبودهایی در پلت‌فرم و ارتقای سطح تجهیزات عرضه شد؛ اما هرگز نتوانست موفقیت X3 را تکرار کند و به‌تدریج فاصله قیمتی و ابعادی با X2 و X3 کمتر شد تا جایی که در استراتژی تازه ب‌ام‌و، این مدل فاقد جایگاه منحصربه‌فرد تلقی شده و درنهایت از سبد حذف شد. سری ۸ دارای پیشینه‌ای ریشه‌دار و بار احساسی و هویتی خاص در تاریخ ب‌ام‌و است.

نخستین‌بار این مدل در دهه ۱۹۹۰ با کد E31 روانه بازار شد. طراحی تهاجمی، پیشرانه ۱۲ سیلندر قدرتمند، نوآوری در متریال سبک و عملکرد فراتر از زمان خود (شتاب، سرعت و تکنولوژی)، سری ۸ را به‌یکی از ارزشمندترین کلکسیونرهای اتومبیل بدل کرد. پس از یک وقفه قریب به 20 سال، نسل دوم سری ۸ با تمرکز بر تکنولوژی روز، طراحی خیره‌کننده و انواع بدنه (کوپه، کانورتیبل، گرن‌کوپه) مجدد احیا شد. مدل‌های M8 و M850i با پیشرانه‌های حجیم و بهره‌گیری از سیستم xDrive و امکانات رفاهی و ایمنی کامل به‌بازار عرضه شدند. اما بازار جهانی در دهه سوم قرن بیستم دیگر اشتیاقی به‌کوپه‌های لوکس با قیمت‌های نجومی نشان نداد و با وجود تحسین کارشناسان و علاقه‌مندان، سری ۸ هیچگاه به‌فروش بالا دست نیافت و بالاخره طی سال‌های ۲۰۲5-۲۰۲4 با بازار جهانی خداحافظی کرد. تاریخ حضور رودسترها در سبد ب‌ام‌و به‌دهه‌ها پیش بازمی‌گردد و مدل‌هایی چون Z3 و Z4 بخشی از میراث شورانگیز این برند هستند.

Z4 ابتدا به عنوان یک رودستر کامپکت با عملکرد بالا، سقف متحرک و چهره‌ای اسپرت پا به میدان گذاشت و با نسل‌های مختلف از ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۶ بر خط تولید ماند. نسل سوم Z4 حاصل همکاری با تویوتا بود و اشتراک پلت‌فرم با مدل سوپرا را داشت. در این نسل فاز تولیدی توسط Magna Steyr در اتریش انجام شد و برای قشر خاص علاقه‌مند به‌رانندگی باز، دینامیک بالا و تکنولوژی برتر طراحی شده بود. با این حال، افت تدریجی تقاضای جهانی برای رودسترها و تمرکز بیشتر خریداران بر کراس‌اوورهای اسپرت، سرانجام Z4 را به آخر خط رساند و تولید آن در بهار ۲۰۲۶ رسما به‌پایان می‌رسد.

استراتژی نئوکلاس و تغییر مدل کسب‌وکار ب‌ام‌و

ب‌ام‌و دوران جدیدی را با پلت‌فرم «Neue Klasse» آغاز می‌کند؛ عصری که تا سال ۲۰۲۷ شاهد عرضه حداقل ۴۰ مدل تمام‌الکتریکی یا هیبریدی خواهد بود. مزیت اصلی این پلت‌فرم در نرخ تولید بالا، ماژولار بودن، کاهش هزینه توسعه و سازگاری با استراتژی‌های اقلیمی اتحادیه اروپا و آمریکای شمالی است. این تحول فنی بزرگ، مستقیما مدل‌هایی مانند X4، سری ۸ و Z4 را به قربانیان نخست خانه‌تکانی بدل ساخت. یکی از نمادهای این استراتژی، معرفی مدل‌های جدید با کدگذاری i و استفاده از معماری‌های باتری ۸۰۰ ولتی و سیستم‌های نرم‌افزاری هوشمند است.